Ngành Th??ng kê đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng, đảm bảo thông tin thường xuyên và đột xuất cho công tác quản lý, điều hành của Lã;nh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ, ngành và chính quyền địa phương. Chính vì vậy, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực th??ng kê luôn được quan tâm, chú trọng và được đặt trong Chiến lược phát triển ngành Th??ng kê nhằm góp phần đảm bảo chất lượng thông tin th??ng kê, đáp ứng yêu cầu phát triển của Ngành trong bối cảnh hội nhập.
Vài nét thực trạng về nguồn nhân lực ngành Th??ng kê
Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và trước những yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao về nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập với kinh tế thế giới, Đại hội đại biểu lần thứ XIII của Đảng tiếp tục xác định phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược, là yếu tố quyết định đẩy mạnh phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng và là lợi thế cạnh tranh quan trọng nhất, bảo đảm cho phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững. Trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng, ngành Th??ng kê Việt Nam cũng đang đứng trước những yêu cầu cấp thiết về phát triển nguồn nhân lực th??ng kê, đáp ứng sự tăng trưởng của Ngành và xu hướng chung của thế giới.
Theo số liệu tổng hợp, tại thời điểm 31/12/2022, cả nước có trên 20 nghìn công chức, viên chức làm công tác th??ng kê chuyên trách và kiêm nhiệm tại các cơ quan nhà nước, bao gồm: Hệ thống th??ng kê tập trung 5.178 công chức, viên chức chuyên trách (4.886 công chức và 292 viên chức); Th??ng kê bộ, ngành 249 người (143 chuyên trách và 106 kiêm nhiệm); Th??ng kê sở, ban, ngành cấp tỉnh 3.590 công chức, viên chức (2.378 công chức và 1.212 viên chức); Ủy ban nhân dân cấp xã 10.985 công chức Văn phòng - Th??ng kê. Ngoài ra, còn có những người làm công tác th??ng kê tại cơ quan, đơn vị nhà nước khác và những người làm th??ng kê ngoài th??ng kê nhà nước.
Vài nét thực trạng về nguồn nhân lực ngành Th??ng kê
Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và trước những yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao về nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập với kinh tế thế giới, Đại hội đại biểu lần thứ XIII của Đảng tiếp tục xác định phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược, là yếu tố quyết định đẩy mạnh phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng và là lợi thế cạnh tranh quan trọng nhất, bảo đảm cho phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững. Trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng, ngành Th??ng kê Việt Nam cũng đang đứng trước những yêu cầu cấp thiết về phát triển nguồn nhân lực th??ng kê, đáp ứng sự tăng trưởng của Ngành và xu hướng chung của thế giới.
Theo số liệu tổng hợp, tại thời điểm 31/12/2022, cả nước có trên 20 nghìn công chức, viên chức làm công tác th??ng kê chuyên trách và kiêm nhiệm tại các cơ quan nhà nước, bao gồm: Hệ thống th??ng kê tập trung 5.178 công chức, viên chức chuyên trách (4.886 công chức và 292 viên chức); Th??ng kê bộ, ngành 249 người (143 chuyên trách và 106 kiêm nhiệm); Th??ng kê sở, ban, ngành cấp tỉnh 3.590 công chức, viên chức (2.378 công chức và 1.212 viên chức); Ủy ban nhân dân cấp xã 10.985 công chức Văn phòng - Th??ng kê. Ngoài ra, còn có những người làm công tác th??ng kê tại cơ quan, đơn vị nhà nước khác và những người làm th??ng kê ngoài th??ng kê nhà nước.
Các công chức, viên chức ngành Th??ng kê tham gia lớp đào tạo của chuyên gia Italia
Trong quá trình phát triển, chất lượng nhân lực th??ng kê từng bước được nâng lên, hầu hết công chức, viên chức th??ng kê đều có trì;nh độ đại học và trên đại học, đặc biệt là nhân lực của Hệ thống th??ng kê tập trung. Đến cuối năm 2022, trong Hệ thống th??ng kê tập trung, 80,19% công chức, viên chức trì;nh độ đại học; 14,87% thạc sĩ; 0,27% tiến sĩ; chỉ có 4,67% trì;nh độ cao đẳng, trung cấp và trì;nh độ khác. Tất cả công chức, viên chức th??ng kê chuyên trách và kiêm nhiệm tại các bộ, ngà;nh đều có trì;nh độ đại học và trên đại học; trong đó, thạc sĩ chiếm 63,86%; đại học 36,14%. Trong tổng số 3.590 người làm công tác th??ng kê của các sở, ban, ngành cấp tỉnh, 71,84% trì;nh độ đại học; 23,51% thạc sĩ; chỉ có 2,43% cao đẳng và 2,42% trì;nh độ khác. Trong tổng số 10.985 công chức Văn phòng - Th??ng kê cấp xã, 66,23% đại học; 19,69% thạc sĩ; 4,44% cao đẳng và 9,64% trì;nh độ khác.
Tính chung, các cơ quan th??ng kê nêu trên có 14 tiến sĩ, chiếm 0,07% trong tổng số 20.002 công chức, viên chức; 3.936 thạc sĩ, chiếm 19,68%; 14.096 đại học, chiếm 70,47%; 666 cao đẳng, chiếm 3,33%; 1.290 trì;nh độ khác, chiếm 6,45%.
Đơn vị: Người
(*) Tại thời điểm 31/12/2021
Chia theo ngạch, trong Hệ thống th??ng kê tập trung có th??ng kê viên cao cấp, th??ng kê viên chính và th??ng kê viên. Trong đó: Th??ng kê viên cao cấp là đội ngũ chuyên gia có trì;nh độ chuyên môn sâu, giàu kinh nghiệm, chủ trì, xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách, chế độ báo cáo của ngành Th??ng kê; tổ chức, chỉ đạo hướng dẫn các ngành, địa phương triển khai hoạt động thu thập, tổng hợp, phân tích và dự báo th??ng kê. Th??ng kê viên chính là những người có trì;nh độ chuyên môn vững vàng, là lực lượng chủ lực trong việc tổ chức triển khai thực hiện các hoạt động th??ng kê tương ứng với từng vị trí việc làm. Th??ng kê viên là công chức chuyên môn nghiệp vụ th??ng kê trong hệ thống th??ng kê nhà nước, thực hiện các công việc thu thập, tổng hợp, phân tích, phổ biến và lưu giữ thông tin th??ng kê đúng chuẩn mực của phương pháp luận th??ng kê theo sự phân công và tuân thủ các quy định của pháp luật.
Những số liệu trên cho thấy, đội ngũ nhân lực làm th??ng kê có trì;nh độ khá cao. Thời gian qua, Ngành luôn chú trọng đào tạo tăng cường năng lực người làm th??ng kê trong hệ thống th??ng kê tập trung. Bên cạnh đó, đội ngũ CCVC cũng tự nỗ lực học tập nâng cao trì;nh độ để đáp ứng yêu cầu công việc.
Tuy nhiên, phát triển nhân lực ngành Th??ng kê hiện tại còn gặp một số khó khăn. Số người kiêm nhiệm th??ng kê của một số cơ quan, tổ chức chiếm tỷ lệ cao (Th??ng kê bộ, ngành chiếm 42,57%). Số người được đào tạo chuyên ngành Th??ng kê chiếm tỷ lệ thấp. Điển hình trong Hệ thống th??ng kê tập trung, tỷ lệ này tại thời điểm 31/12/2022 và 15/6/2023 lần lượt là 19,80% và 19,74%. Thêm vào đó, trì;nh độ đào tạo chuyên môn kỹ thuật của lực lượng th??ng kê tương đối cao, nhưng phần lớn là các chuyên ngành ngoài th??ng kê (Trong Hệ thống th??ng kê tập trung, giữa năm 2022 chỉ có 7/14 tiến sĩ; 107/770 thạc sĩ, 794/4.095 đại học được đào tạo chuyên ngành Th??ng kê).
Bên cạnh đó, do th??ng kê là ngành có nghiệp vụ chuyên môn sâu nên cần những người làm công tác th??ng kê có kiến thức chuyên ngành và thực tiễn, trong khi công việc khá vất vả và thu nhập chưa cao nên thiếu hấp dẫn, dẫn đến việc tuyển dụng ngày càng khó khăn, nhân lực th??ng kê luôn trong tình trạng thiếu hụt. Năm 2021 và 2022, Hệ thống th??ng kê tập trung được giao 5.460 biên chế, nhưng số công chức, viên chức thực tế năm 2021 chỉ bằng 90,37% chỉ tiêu được giao. Còn đối với Th??ng kê bộ, ngành và nhân lực th??ng kê của các cơ quan, tổ chức khác, việc tuyển dụng, bố trí, sắp xếp còn gặp nhiều trở ngại hơn do chưa nhận được sự quan tâm tăng cường nguồn nhân lực th??ng kê. Đó là chưa kể, có hiện tượng đối tượng tham gia tuyển dụng, bố trí việc làm cũng không sẵn sàng chấp nhận vị trí việc làm th??ng kê.
Những số liệu trên cho thấy, đội ngũ nhân lực làm th??ng kê có trì;nh độ khá cao. Thời gian qua, Ngành luôn chú trọng đào tạo tăng cường năng lực người làm th??ng kê trong hệ thống th??ng kê tập trung. Bên cạnh đó, đội ngũ CCVC cũng tự nỗ lực học tập nâng cao trì;nh độ để đáp ứng yêu cầu công việc.
Tuy nhiên, phát triển nhân lực ngành Th??ng kê hiện tại còn gặp một số khó khăn. Số người kiêm nhiệm th??ng kê của một số cơ quan, tổ chức chiếm tỷ lệ cao (Th??ng kê bộ, ngành chiếm 42,57%). Số người được đào tạo chuyên ngành Th??ng kê chiếm tỷ lệ thấp. Điển hình trong Hệ thống th??ng kê tập trung, tỷ lệ này tại thời điểm 31/12/2022 và 15/6/2023 lần lượt là 19,80% và 19,74%. Thêm vào đó, trì;nh độ đào tạo chuyên môn kỹ thuật của lực lượng th??ng kê tương đối cao, nhưng phần lớn là các chuyên ngành ngoài th??ng kê (Trong Hệ thống th??ng kê tập trung, giữa năm 2022 chỉ có 7/14 tiến sĩ; 107/770 thạc sĩ, 794/4.095 đại học được đào tạo chuyên ngành Th??ng kê).
Bên cạnh đó, do th??ng kê là ngành có nghiệp vụ chuyên môn sâu nên cần những người làm công tác th??ng kê có kiến thức chuyên ngành và thực tiễn, trong khi công việc khá vất vả và thu nhập chưa cao nên thiếu hấp dẫn, dẫn đến việc tuyển dụng ngày càng khó khăn, nhân lực th??ng kê luôn trong tình trạng thiếu hụt. Năm 2021 và 2022, Hệ thống th??ng kê tập trung được giao 5.460 biên chế, nhưng số công chức, viên chức thực tế năm 2021 chỉ bằng 90,37% chỉ tiêu được giao. Còn đối với Th??ng kê bộ, ngành và nhân lực th??ng kê của các cơ quan, tổ chức khác, việc tuyển dụng, bố trí, sắp xếp còn gặp nhiều trở ngại hơn do chưa nhận được sự quan tâm tăng cường nguồn nhân lực th??ng kê. Đó là chưa kể, có hiện tượng đối tượng tham gia tuyển dụng, bố trí việc làm cũng không sẵn sàng chấp nhận vị trí việc làm th??ng kê.
Đơn vị: Người
Tổng kết thực hiện tinh giản biên chế giai đoạn 2016-2021 theo Nghị quyết số 39-NQ/TW, trong đó quy định tỷ lệ tinh giản biên chế đến năm 2021 tối thiểu là 10% biên chế được giao năm 2015, Tổng cục Th??ng kê bị giảm 630 chỉ tiêu biên chế công chức, tương đương 10,34% so với 6.090 chỉ tiêu biên chế công chức được giao năm 2015; giảm 54 chỉ tiêu biên chế viên chức, tương đương 14,7% so với 368 chỉ tiêu biên chế viên chức được giao năm 2015. Như vậy, biên chế công chức, viên chức của ngành Th??ng kê đã bị giảm hơn so với mức quy định tối thiểu là 10%.
Ngày 18/7/2022, Bộ Chính trị đã có Kết luận số 40-KL/TW về nâng cao hiệu quả công tác quản lý biên chế của hệ thống chính trị giai đoạn 2022-2026, theo đó tiếp tục đẩy mạnh thực hiện tinh giản biên chế giai đoạn 2021-2026, toàn hệ thống chính trị tinh giản ít nhất 5% biên chế cán bộ, công chức và toàn hệ thống chính trị tinh giản ít nhất 10% biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Đây thực sự là một khó khăn, thách thức lớn đối với ngành Th??ng kê khi mà công việc phát sinh ngày càng nhiều, chất lượng thông tin th??ng kê ngày càng đòi hỏi cao, đáp ứng nhanh nhưng lực lượng công chức đang thiếu hụt gây khó khăn trong việc sắp xếp công chức theo vị trí việc làm từ trung ương đến địa phương. Qua đó, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của ngành Th??ng kê càng trở nên quan trọng và cấp thiết hơn hết.
Định hướng phát triển nguồn nhân lực th??ng kê
Ngày 01/12/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 2014/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển Th??ng kê Việt Nam giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Chiến lược) với mục tiêu hiện đại hóa Th??ng kê Việt Nam theo hướng đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và vững chắc với hệ thống tổ chức phù hợp; nguồn nhân lực chất lượng cao và chuyên nghiệp; công nghệ hiện đại; sản xuất, cung cấp và phổ biến thông tin th??ng kê theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế; hình thành hệ thống thông tin th??ng kê quốc gia tập trung, thống nhất, thông suốt, chất lượng và hiệu quả; đáp ứng tốt hơn nhu cầu thông tin th??ng kê ngày càng tăng. Phấn đấu đến năm 2030, Th??ng kê Việt Nam đạt trì;nh độ tiên tiến trong khu vực ASEAN và đến năm 2045 trở thành hệ thống th??ng kê hiện đại trên thế giới.
Chiến lược xác định mục tiêu cụ thể về nâng cao mạnh mẽ năng lực th??ng kê, trong đó: 100% người làm công tác th??ng kê trong hệ thống tổ chức th??ng kê tập trung và 30% người làm công tác th??ng kê ở bộ, ngành trung ương và sở, ngà;nh địa phương, th??ng kê cấp xã có trì;nh độ chuyên môn, nghiệp vụ th??ng kê vào năm 2025; đến năm 2023, 60% người làm công tác th??ng kê ở bộ, ngành trung ương và sở, ngà;nh địa phương, th??ng kê cấp xã có trì;nh độ chuyên môn, nghiệp vụ th??ng kê.
Phát triển nguồn nhân lực nằm trong nhóm các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu để thực hiện Chiến lược, trong đó nhấn mạnh phát triển, thu hút, trọng dụng nhân lực trì;nh độ cao, chuyên nghiệp; tăng cường huy động và sử dụng các chuyên gia, nhà khoa học về khoa học th??ng kê, khoa học dữ liệu, công nghệ thông tin; ưu tiên sử dụng nhân lực tại chỗ đối với các vùng khó khăn. Cử biệt phái công chức th??ng kê tại cơ quan th??ng kê trung ương đến làm việc tại tổ chức th??ng kê bộ, ngà;nh để tăng cường nhân lực th??ng kê bộ, ngành khi có yêu cầu và theo quy định của pháp luật.
Đồng thời, Chiến lược đặt ra nhiệm vụ đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng phát triển nhân lực theo hướng nâng cấp hệ thống đào tạo, chương trình, nội dung, hình thức, cấp độ đào tạo, bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu các cấp, các ngành, địa phương. Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu khoa học th??ng kê và khoa học dữ liệu. Tăng cường hợp tác, liên kết trong công tác đào tạo, bồi dưỡng. Xây dựng văn hóa học tập thương xuyên, liên tục trong hệ thống th??ng kê. Dự thảo Đề án Năng lực Th??ng kê quốc gia (Đề án) do Tổng cục Th??ng kê xây dựng đưa việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực vào một trong những nội dung chính. Trong đó chú trọng: Thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật chuyên môn nghiệp vụ đối với công chức, viên chức, nhân viên th??ng kê; Thu hút, tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; Thành lập Trường Đại học Th??ng kê trực thuộc Tổng cục Th??ng kê trên cơ sở nâng cấp 02 Trường Cao đẳng Th??ng kê.
Để thực hiện được các m???c tiêu về phát triển nguồn nhân lực, ngành Th??ng kê Việt Nam cần khảo sát, đánh giá đầy đủ thực trạng nguồn nhân lực của Hệ thống th??ng kê quốc gia hiện nay; nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của hoạt động th??ng kê và vị trí việc làm trong lĩnh vực th??ng kê. Đồng thời, cần triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ đối với hệ thống tổ chức th??ng kê tập trung; th??ng kê bộ, ngành; th??ng kê sở, ngành và với đơn vị hành chính cấp xã. Theo đó:
Đối với hệ thống tổ chức th??ng kê tập trung, cần xây dựng đội ngũ công chức, viên chức ngành th??ng kê có chất lượng cao, cơ cấu hợp lý, khẳng định vai trò đối với thực hiện mục tiêu hiện đại hoá Th??ng kê Việt Nam theo hướng đổi mới, sáng tạo, phát triển nhanh và vững chắc, sản xuất, cung cấp và phổ biến thông tin th??ng kê theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế, đáp ứng tốt hơn nhu cầu thông tin th??ng kê ngày càng tăng. Phát huy có hiệu quả tiềm năng sẵn có của mỗi công chức, viên chức để phục vụ tốt nhất các m???c tiêu của Ngành. Xây dựng đề án tuyển dụng, lựa chọn được những người có trì;nh độ chuyên môn phù hợp, có am hiểu nhất định về công tác th??ng kê vào làm việc trong ngành Th??ng kê. Xây dựng cơ chế phù hợp để tạo điều kiện và giữ chân những công chức, viên chức có năng lực, trách nhiệm và đang làm tốt nhiệm vụ được giao trong ngành Th??ng kê.
Đối với tổ chức th??ng kê bộ, ngành, cần phát triển, thu hút, trọng dụng nhân lực trì;nh độ cao, chuyên nghiệp; tăng cường huy động và sử dụng các chuyên gia, nhà khoa học về khoa học th??ng kê, khoa học dữ liệu, công nghệ thông tin. Tập trung đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu khoa học th??ng kê và khoa học dữ liệu; tăng cường hợp tác, liên kết trong công tác đào tạo, bồi dưỡng. Tăng cường nhân lực làm công tác th??ng kê của bộ, ngành; quan tâm thực hiện chế độ phụ cấp ưu đãi nghề đối với công chức làm công tác th??ng kê của bộ, ngành và địa phương.
Đối với công tác th??ng kê sở, ngành, cần tập trung đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về th??ng kê đối với công chức, viên chức làm th??ng kê ở sở, ngành; Có cơ chế phù hợp, khuyến khách động viên những người làm công tác th??ng kê kiêm nhiệm ở sở, ngành.
Đối với đơn vị hành chính cấp xã, cần tập trung bồi dưỡng kiến thức về th??ng kê cơ bản và chuyên sâu đối với công chức th??ng kê xã./.
Thu Hiền
Ứng dụng cá cược trò chơi bài TP